ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟ ΣΑΜΟΥ
Το κτίριο της σαμιακής Βουλής όπου σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Βαθέος κτίσθηκε στο διάστημα 1898 -1901.
Η αρχική οικοδομή στηρίχθηκε σε σχέδια του μηχανικού της Ηγεμονίας Ευσταθιάδη, συνταγμένα το 1898 (7-4-1898) και επικυρωμένα από τον τότε Ηγεμόνα Στέφανο Μουσούρο. Η απόφαση να κτισθεί το μέγαρο της Βουλής (τοπικής κυβέρνησης της Ηγεμονίας) αποσκοπούσε στο να στεγάσει τις υπηρεσίες των 4 βουλευτών και της Γραμματείας της Βουλής, ενώ ταυτόχρονα θα αποτελούσε και το χώρο των συνεδριάσεων των πληρεξουσίων της Γενικής Συνελεύσεως (τοπικού κοινοβουλίου), αλλά και τα Γραφεία του Ηγεμονικού Διοικητικού Γραφείου. Το κτίριο είχε μήκος 21 μ., πλάτος 14, και εμβαδόν 308 τμ., και κτίσθηκε στο οικόπεδο του προϋπάρχοντος Βουλευτηρίου και Ηγεμονικού Γραφείου, του οποίου η κατεδάφιση αποφασίσθηκε με γνωμοδότηση της Βουλής και διάταγμα του Ηγεμόνα Α. Καραθεοδωρή το 1891.Συνεπώς, το Βουλευτήριο κτίσθηκε σε οικόπεδο προϋπάρχοντος κτιρίου, που είχε την ίδια χρήση.
Η προεργασία για την ανέγερση του κτρίου είχε αρχίσει από το 1895, όταν ανατέθηκε η εργολαβία για την συγκέντρωση οικοδομικών υλικών στον εργολάβο Αντώνιο Κουφουδάκη και στο λιθοξόο από τον ΤσεσμέΜικράς Ασίας Ιωάννη Λικάκη για τη λάξευση των μαρμάρων, που θα χρειάζονταν.
Στις 24 Μαΐου 1898 έγινε η μειοδοτική δημοπρασία κατασκευής του νέου κτιρίου του Βουλευτηρίου η οποία περιελάμβανε: προμήθεια και τοποθέτηση δοκών των πατωμάτων, προμήθεια και τοποθέτηση δοκών των θεωρείων, κατασκευή και τοποθέτηση της εσωτερικής μαρμάρινης σκάλας και την κατασκευή και τοποθέτηση των εσωτερικών κιόνων. Οι συμμετέχοντες εργολάβοι ήταν Παναγιώτης Χρυσοχέρης και Α. Κουφουδάκης (117.000 γρόσια) και Κομνηνός Χ. Ιωάννου (119.000 γρόσια).
Το 1901 είχε αποπερατωθεί η τοιχοποιία του κτιρίου, σύμφωνα με τους όρους του μηχανικού της Ηγεμονίας και συνεχίζονταν οι ξυλουργικές εργασίες θυρών και παραθύρων. Ενώ στις 10 Ιουνίου 1901 έγινε μειοδοτική δημοπρασία για την «κατασκευή των θολίσκων του σιδηρού πατώματος της πολυγωνικής αιθούσης της Συνελεύσεως». Στις 22 του ιδίου μηνός νέα δημοπρασία για τα κονιάματα του εσωτερικού της πολυγωνικής αίθουσας και η κατασκευή διά γύψου του σκελετού των πατωμάτων της αιθούσης του Βουλευτηρίου. Τον Αύγουστο του 1901 άλλη δημοπρασία για την πλακόστρωση της αίθουσας του Βουλευτηρίου, την κατασκευή κονιαμάτων της εισόδου και της άνω αίθουσας, την κατασκευή γυψίνου πατώματος των έξι δωματίων παρά την αίθουσα του Βουλευτηρίου και «δύο αποπάτων και δύο υελοφράκτων εξωστών».
Η πρώτη γενική Συνέλευση που συνεδρίασε στο νέο Βουλευτήριο ήταν αυτή του 1901, επί ηγεμόνα Μιχαήλ Γρηγοριάδη από 7 Οκτωβρίου 1901 μέχρι 11 Νοεμβρίου 1901. Η λήξη της έγινε τότε πανηγυρικά, καθώς από το Ηγεμονικό Μέγαρο που ήταν στην παραλία μέχρι το Βουλευτήριο είχε παραταχθεί η «αυτοκρατορική φρουρά»(ο λόχος τουρκικού στρατού που έδρευε στη Σάμο από το 1849 και μετά) και μπροστά στην είσοδο η Φιλαρμονική ανέκρουε τον αυτοκρατορικό ύμνο, τον ηγεμονικό και διάφορα άλλα εμβατήρια.
Και μετά το 1901 συνεχίσθηκαν οι εργασίες:κατασκευή γυψίνου σκελετού του πατώματος των δύο όπισθεν πτερύγων του Βουλευτηρίου, σανιδώματος εκ πιτσπάιν με τα σοβατοπιά όλων των δωματίων του άνω ορόφου, κατασκευή όλων των οροφών και των δυο μικρών κλιμάκων που οδηγούσαν στα θεωρεία της αίθουσας των Συνελεύσεων.
Το 1902 έγιναν τα κονιάματα της προσόψεως. Στις 21 Μαΐου 1902 ο νέος ηγεμόνας Αλέξανδρος Μαυρογένηςυπέγραψε νόμο σύμφωνα με τον οποίο οριζόταν ως τόπος των εργασιών της Συνελεύσεως το νέο Βουλευτήριο για το παρόν και το μέλλον.
Την ίδια χρονιά κατασκευάσθηκαν και τα σοβατουπιά και τα πατώματα του κάτω ορόφου του κτιρίου, οι σκάλες και το υπόγειο του κτιρίου.
Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως Βουλευτήριο και τόπος συνεδριάσεων της γενικής Συνέλευσης μέχρι το 1912 -1914 . Το 1912 μάλιστα ηλεκτροφωτίσθηκε για πρώτη φορά.
Μετά την ένωση, το Βουλευτήριο χρησιμοποιήθηκε ως Δημαρχείο, ενώ για ένα διάστημα στους κάτω ορόφους στεγάσθηκε το Αρχειοφυλάκειο.
Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο, στη δεκαετία του 1950, ο κάτω όροφος στέγασε το Ταχυδρομείο, ενώ έγιναν μετατροπές στην αίθουσα των Γενικών Συνελεύσεων που μετατράπηκε σε αίθουσα εκδηλώσεων και απέκτησε μια μικρή σκηνή κατάλληλη για θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και λοιπές εκδηλώσεις.
Χ. Λάνδρος
Σάμος, 30-5-2008