Η Βιτρίνα της Πόλης

Γεωφυσικά, φυσικοί κόλποι είναι συνήθως μικρά αλλά γραφικά λιμανάκια. Ο Κόλπος του Βαθέος στην Σάμο είναι ένας απο τους μεγαλύτερους φυσικούς κόλπους στην Ελλάδα. Εκεί βρίσκεται και η πρωτεύουσα του Νομου Σάμου η πόλη της Σάμου. Διάσημο μέρος ανά τα χρόνια για την γραφικότητα του και ειδικά το τμήμα της παραλιακής με τα νεοκλασικά, τον δρόμο και την προκυμαία..Ένα μέρος με αρκετές ομοιότητες με την παραλιακή στο Καστελόριζο.

Ξαφνικά στις αρχές του '80 κάποιοι ανακάλυψαν τον "πολιτισμό". Εκείνη την εποχή η ανάπτυξη είχε ενα μόνο όνομα: Τσιμέντο. Ξαφνικά όλα τσιμεντώθηκαν και ασφαλτοστρώθηκαν. Πεζοδρόμια εξαφανίστηκαν, ο πεζός έγινε παρείσακτος. Το πράσινο μέσα στις πόλη (και γενικά στην Σάμο) άρχισε να χάνεται. Όλοι άλλαξαν συνήθειες και ήθελαν να παρκάρουν ακριβώς απ' εξω απο το σπίτι τους. Η κάθε οικογένεια ξαφνικά απέκτησε 4 αυτοκίνητα και 3 μηχανάκια.

Η παραλιακή της πόλης της Σάμου έδωσε το σύνθημα. Ο πανέμορφος δρόμος πλάτους 9μ με την μια λωρίδα κυκλόφορίας προς το Νοσοκομείο έγινε 35μ. προέκταση με μπάζωμα στην θάλασσα, 3 λωρίδες κυκλοφορίας ανα κατεύθυνση με μεσαίο στηθαίο με.....Φοινικες...Φοινικες που περίμεναν να μεγαλώσουν με ...υπέδαφος μπάζωμα απο μπλόκια μέχρι και στρώματα κρεβατιών από το νοσοκομείο (μαρτυρίες της εποχής 1981)

Η λογική εκείνης της εποχής ίσως να το επέβαλε αλλά το αποτέλεσμα ήταν οτι η πόλη εξελίχθηκε σε μια απέραντη λαμαρινούπολη. Σε συνδυασμό με τα μπαζώματα και την επέκταση παραλιακά προς το Μαλαγάρι συνέθεσαν το τελειωτικό χτύπημα για την πόλη που έχασε ουσιαστικά τον γραφικό νησιωτικό της χαρακτήρα.

Η παραλιακή ζώνη της πόλης είναι η οικονομική ζωή της πόλης και της Σάμου και του Νομού. Η επέκταση της παραλιακής έκανε ακόμα πιο μεγάλη την οικονομική δραστηριότητα στην παραλιακή με αποτέλεσμα βέβαια να βαλτώσει κυριολεκτικά το εσωτερικό (και πανεμορφο) της πόλης. Κάποτε εκεί που άνοιγαν γραφικά μαγαζάκια στον εμπορικό και ακόμα πιο πίσω, ξαφνικά όλοι άρχισαν να επηζητούν στέγη παραλιακά.

Το αποτέλεσμα όλη η ζωή της πόλης να μεταφερθεί στην θάλασσα, άναρχα και με καμία προοπτική πέρα απο την χρήση αυτοκινήτου.

Τα πράγματα και η κοινή γνώμη άρχισε να αλλάζει δραματικά με τις πλυμμήρες του 2009-10. Μια απότομη αύξηση της στάθμης της θάλασσας εκείνη της εποχή, σε συνδυασμό με ορισμένη καθίζηση που υπήρξε στην προέκταση, είχαν σαν αποτέλεσμα η παραλιακή να πλυμμηρίζει συνεχώς με θαλασσινό νερό και λύμματα. Προιόντα που οι πολίτες αναγκαστικά πατούσαν για να πάνε στον προορισμό τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αφασίας είναι οτι κανένα σωματείο, οργανισμός, διοίκηση δεν έβγαλε ούτε μια ανακοίνωση σχετικά με την δημόσια υγεία. Μόνο το Βαθύ SOS εκείνη την εποχή είχε ζητήσει εγγράφως και απο την Νομαρχία και το Λιμενικό Ταμείο και τον Ιατρικό Σύλλογο να πάρουν θέση.

Λόγω των γεγονότων με τις πλημμύρες, συντάχθηκε μελέτη ανύψωσης της στάθμης της παραλιακής απο την τότε Νομαρχία Σάμου. Μαζί με την μελέτη ζητήθηκε από αρχιτέκτονα μελετητή, την Κύρια Τροβά να εκπονήσει και αρχιτεκτονική μελέτη ανάπλασης της παραλιακής ζώνης. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός οτι για ένα σοβαρό θέμα που αφορά την οικονομική ζωή της πρωτεύουσας ενός Νομού, δεν ρωτήθηκε κανένας, δεν έγινε καμία διαβούλευση, δεν ζητήθηκε η γνώμη ακόμα και μηχανικών και αρχιτεκτόνων της ίδιας της Νομαρχίας. Η μελέτη αυτή (ή τουλάχιστον προσχέδιο της) είναι έτοιμο εδώ και καιρό. Κανείς δεν μπήκε ακόμα στον κόπο να δείξει στους πολίτες το πώς θα γίνει η παραλιακή, αν και εξαιρετικά ανησυχητικές μαρτυρίες καταθέτουν ότι η αρχιτεκτονική μελέτη παραγγέλθηκε με βασικό στοιχείο την διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης.

Η παραλιακή της Σάμου είναι πραγματικά η βιτρίνα της πόλης. Είναι ο κύριος χώρος συνάθροισης της οικονομικής ζωής της πόλης και πόλος έλξης κάθε επισκέπτη λόγω θέσης. Η υπάρχουσα κατάσταση της είναι απελπιστική. Ένας απέραντος χώρος 35 στρεμμάτων (από το Ξενία μέχρι το λιμάνι) που χρησιμοποιείται σαν πάρκινγκ. Τα πεζοδρόμια πλέον ανύπαρκτα και πολύ φθαρμένα από τις πλημμύρες όπως και όλος ο αστικός εξοπλισμός. Τέλος μαζί με παντελή έλλειψη σκιών και φυσικού περιβάλλοντος συνθέτουν ένα σκηνικό αποσύνθεσης και μοιρολατρίας. Η πιο όμορφη πόλη στο Αιγαίου υποβιβασμένη απο τα σπλάχνα της.

Τι μπορεί να γίνει και να λειτουργήσει;

Είναι εντυπωσιακό το πόσα πολλά μπορούν να γίνουν με λίγα χρήματα και να αλλάξει εντελώς μια πόλη προς το καλύτερο και οι κάτοικοι της ψυχολογία. Αρκεί η πολιτική βούληση να μην έχει παρωπίδες. Θα δώσω μόνο το παράδειγμα των έντονων αντιδράσεων όταν αποφάσισαν στο Πυθαγόρειο να πλακοστρώσουν την παραλία. Μετά από λίγα χρόνια όλοι κατάλαβαν οτι ήταν απολύτως σωστό και απαραίτητο.

Το μέλλον για την παραλιακή στην Σάμο μπορεί να είναι μόνο ένα. Πλακόστρωση, χωροθέτηση, Ποδηλατόδρομοι, Φυτοτεχνική μελέτη, Πράσινο παντού. Φυσικά, η πόλη πρέπει επιστρέψει στον ανθρώπινο νησιωτικό χαρακτήρα της και να αποκτήσει ξανά παραλιακή πανέμορφη καθως και πλαζ που πλέον δεν έχει ουσιαστικά καμία. Η πολιτική των πλακοστρώσεων και της τμηματικής απαγόρευσης των αυτοκινήτων μπορει και πρεπει να γινει σε πολλά μέρη του νησιού μας. Πλακοστρώσεις, πεζόδρομοι, πράσινο. Όσες περιοχές στην Ελλάδα έκαναν ανάπλαση με προτεραιότητα τους πεζούς, την τοποθέτηση φυσικών υλικών, έγιναν γνωστά διάσημα μέρη και απέκτησαν πολύ, πάρα πολύ κόσμο...ΟΛΑ.

Όλοι έχουμε ανάγκη το αυτοκίνητο, αλλά μπορούμε να μάθουμε να το χρησιμοποιούμε και σωστά. Δεν χρειάζεται να παρκάρουμε πάντα έξω απο το σπίτι μας, απο το μαγαζί που επισκεπτόμαστε, απ' οπουδήποτε.

Πρόταση για το μέλλον της πόλης, για την παραλιακή μας που περπατάμε κάθε μέρα υπάρχει. Υπάρχει Εναλλακτική στην μιζέρια. Η Εναλλακτική που σίγουρα θα ανεβάσει κατά πολύ την ποιότητα ζωής της πόλης και εύλογα θα ξανανεβάσει τον τουρισμό της.

Επιγραμματικά αναφέρω κάποιες λεπτομέρειες και στις φωτογραφίες η τρισδιάστατη απεικόνιση της πρότασης:

1. Ανάπλαση με συναρμογή απο το ύψος του Ξενία μέχρι το λιμάνι
2. Δημιουργία αριθμημένου και οριοθετημένου πάρκινγκ αυτοκινήτων στο ύψος του λιμανιού (λιμεναρχείο) και στο υπάρχων στο γεφυράκι.

3. Δημιουργία πάρκινγκ Μοτοσικλετών στο ύψος του καταφυγίου.
3. Ποδηλατόδρομος διπλής κατεύθυνσης
4. Πλακόστρωτος δρόμος διπλής κατεύθυνσης (1 οχημα ανα λωρίδα)
5. Φύτευση με αρμυρίκια - ίσως το μόνο δέντρο με αρκετό ύψος και σκια που μπορεί να ευδοκιμήσει στην κατάσταση της παραλιακής (μπάζωμα - οχι φυσικό έδαφος) - Αν υπάρχει κάτι άλλο με χαρά το συζητάμε.
6. Μέγιστο πλάτος 34,50 μ (υπάρχον) - τα 24 μ τουλάχιστον πλέον για χρήση των πεζών.

7. Ολική κατάργηση του κατά μήκος πάρκινγκ.

8. Πλακόστρωτος πεζόδρομος 5,50 μέτρων που μπορεί μετά από αυστηρό χρονοδιάγραμμα να χρησιμοποιηθεί για εξυπηρέτηση φορτοεκφόρτωσης) και φυσικά με πλήρη απαγόρευση τους καλοκαιρινούς μήνες.

9. Πλακόστρωτο πεζοδρόμιο 17,20 μ. για όλες τις ασχολίες των πεζών και οριοθέτηση της λειτουργίας των καταστημάτων στον κοινόχρηστο χώρο.

Η πρόταση αυτή θεωρώ, οτι μπορεί να έχει κοινή αποδοχή. Είναι κρίσιμο για την πόλη να διαλέξει αυτόν τον δρόμο. Είναι ζωτικής σημασίας. Μια τέτοιου είδους ανάπλαση μπορεί να απογειώσει την πόλη τουριστικά, οικονομικά. Είναι μια πρόταση που δεν είναι καν ακριβή ειδικά σε σχέση με το τι θα πετύχει. Μέχρι τώρα όλα τα έργα που έχουν γίνει στο νησί έχουν αντιμετωπισθεί κάπως έτσι. Κανένας δεν ήξερε τι θα γίνει μεχρί να αρχίσουν οι εργασίες. Τουλάχιστον ο κόσμος και οι αρμόδιοι έχουν τώρα στα χέρια του ένα προσχέδιο ανάπλασης φανερά που μπορούν να συζητήσουν να διαβουλευτούν και να αποφασίσουν με κεντρικό άξονα την άνοδο και την ανάπτυξη της πόλης και όχι 5-10 συμφέροντα που θεωρούν οτι ίσως θιχτούν. Κανένας δεν θα θιχτεί μακροπρόθεσμα απο τέτοια έργα γιατί τα οφέλη συνολικά είναι πολύ μεγαλύτερα. Η Σάμος και οι κάτοικοι της δεν μπορούν να πηγαίνουν άλλο σαν πρόβατα επι σφαγή. Τα συμπεράσματα δικά σας.