Thursday, April 21, 2011

Ο Μύθος της Φωτιάς



"Ο Προμηθέας έκλεψε την φωτιά απο τους θεούς και την έδωσε στους Σαμιώτες για να βάζουνε καμίνια το κατακαλόκαιρο" Ανώνυμος 2007 μετά απο φωτιά μεταξύ Κότσικα και Νησί (Αγ. Παρασκευή)
Με την έναρξη άλλης μιας αντιπυρικής περιόδου, βρισκόμαστε ξανά στα ίδια διλλήματα, τους ίδιους φόβους, και πολλοί απο εμάς βλέπουμε παντού ξανά...φαντάσματα εμπρηστών. Η Σάμος είναι το πιο πράσινο νησί του Αιγαίου. Ένας ασυνήθιστα εύφορος τόπος. Αν αφήσεις μια γυμνή περιοχή 5 χρόνια αφρόντιστη, η βλάστηση θα έχει καλύψει τα πάντα.  Γεωφυσικά όλο βουνά και δύσβατες πλαγιές, ελάχιστη ανάπτυξη μαζί με την βλάστηση καθιστούν τον τόπο κάθε χρόνο μια ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να σκάσει με την παραμικρή σπίθα. 


Τελικά "κάποιοι" έχουν βάλει στο μάτι το νησί και θέλουν να το καταστρέψουν; Ασφαλώς Όχι
Υπάρχουν Τελικά Εμπρηστές; Ασφαλώς και ναί αλλά όχι αυτοί που φανταζόμασταν. 
Ποιό είναι τελικά το πρόβλημα και λαμπαδιάζει η Σάμος συνέχεια; Φαίνεται να ισχύει ότι η μη οριοθέτηση της γης είναι το μεγάλο πρόβλημα σε συνάρτηση με την εγκατάλειψη του τόπου, και την μείωση των καλλιεργειών, καθιστούν ένα..πρωτόγονο τοπίο που λογικό είναι στην παραμικρή σπίθα να κάψει τα πάντα. Πολύ απλά γιατί η βλάστηση έχει συνέχεια, δεν αποκόπτεται πουθενά...Μερικές φορές ούτε καν από τους δρόμους του νησιού που και το καλοκαίρι παραμένουν γεμάτοι κιτρινισμένες πευκοβελόνες...Έτοιμο προσάναμμα δηλαδή.
Από την άλλη η κουτοπονηριά, οι εξαγγελίες...που δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, για αντιπυρικές ζώνες κτλ. δίνουν την χαριστική βολή. Η ιστορία των πυρκαγιών στο νησί συγκλίνει σε πολύ λίγες αιτίες πρόκλησης. Βασικό αίτιο η αμέλεια, θα συμπλήρωνα και η βλακεία. Τα περσινά παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά. Ενώ μεγάλη μερίδα του πληθυσμού μίλαγε ακόμα και για πράκτορες της ΜΙΤ, η αλήθεια ήταν ότι οι φωτιές προκλήθηκαν από μεθυσμένους βοσκούς που ήθελαν να κάψουν το δάσος για να βοσκάνε τα πρόβατα πιο κοντά στο μαντρί τους, και 80χρονοι μελισσοκόμοι που πήγαν στον Κέρκη μέσα στο πευκοδάσος με 9,5 Μποφόρ και 39 ⁰C να καπνίσουν τα μελίσσια τους. Απολογισμός 25.000 στρέμματα πευκοδάσους και καλλιεργειών στάχτη, εκκένωση του Κάμπου Μαραθοκάμπου. Τελικά τι είναι δάσος;, ποιά είναι τα όρια τους; Που είναι οι καλλιέργειες;  Υπάρχουν περιοχές ολόκληρες που κυκλικά υπάρχει δάσος και εσωτερικά καλλιεργειες και χωράφια. Δεν υπάρχει καμία χωροταξία στην γή. Έτσι ο καθένας μπορεί να εκτελεί εργασίες σε δασική ή κοντά σε δασική περιοχή με χρήση φωτιάς. Το παράδειγμα των μελισσοκόμων στον Κέρκη δίπλα απο παρθένο δάσος, εντελώς χαρακτηριστικό.

Δεν είναι τυχαίο οτι έχει μαλλιάσει η γλώσσα των υπευθύνων τα τελευταία χρόνια (Πολιτική Προστασία, Πυροσβεστική) για μεγάλη προσοχή στις εργασίες στα χωράφια. Εκεί φαίνεται να είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η πυκνή βλάστηση και άτομα (συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας) που για να απαλλαγούν απο πυκνή βλάστηση την κόβουν και την καίνε. Αυτό το σκηνικό το έχουμε δει όλοι να συμβαίνει όλες τις εποχές του χρόνου ... Ηλικιωμένος άνδρας να λαμπαδιάζει ενα λοφάκι απο πράσινο-κίτρινο υλικό, ξαφνικά να αλλάζει ο αέρας τοπικά και να ξεφεύγει η φλόγα...Δέκα λεπτά μετά ο ίδιος μέσα σε Datsun  να φωνάζει φωτιά! "και είναι και κοντά στο κτήμα..."

Ισως αν αναγνωριστούν τα πραγματικά αίτια ενός γεγονότος, να μπορούν εφαρμοστούν και τα κατάλληλα μέτρα. Απο την στιγμή που η εγκατάλειψη της γης έχει δώσει την θέση της σε ένα φυσικό περιβάλλον με άγρια βλάστηση απεριποίητη σε δύσβατες περιοχές χωρίς δρόμους, το μόνο που μπορεί να γίνει, έλλειψη κονδυλίων και γενικότερου σχεδιασμού, είναι η επιτήρηση και καταγραφή των αιτιών υψηλού κινδύνου για την πρόκληση πυρκαγιάς. Το σώμα της αγροφυλακής που επανασυστάθηκε απο την Κυβέρνηση Καραμανλή το 2004 μπορεί να παίξει έναν θετικό ρόλο. Το σώμα αυτή τη στιγμή που στεγάζεται στο κτήριο της περιφέρειας είναι ουσιαστικά παροπλισμένο σε καθήκοντα γραφείου... Η αγροφυλακή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ώστε οι υπάλληλοι της να χωρίσουν το νησί σε ζώνες ευθύνης, και να κάνουν καταγραφή των κτημάτων, των ιδιοκτητών, των εργασιών και πότε τελούνται. Θα μπορούσε να γίνει μια πλήρης απεικόνιση της γεωργικής δραστηριότητας με τους απαραίτητους ελέγχους και τις απαραίτητες συστάσεις..κατ 'ιδίαν με τον κάθε ιδιοκτήτη. Οχι ραδιοφωνικές εκκλήσεις που άπτονται της ευαισθησίας του καθενός που κακά τα ψέματα μπορεί και να μην υπάρχει...Ο Δήμος Σάμου μπορεί και θα πρέπει να ζητήσει από το σώμα αγροφυλακής να αναλάβει αυτήν την ευθύνη ως πάγια αρμοδιότητα. 

Ένα τέτοιο μέτρο δεν θα λύσει το πρόβλημα οριστικά αλλά ίσως το περιορίσει σε μεγάλο βαθμό. Η Ενημέρωση, η καταγραφή των εργασιών σε περιοχές και ηλικιακές ομάδες υψηλού κινδύνου, σε συνδυασμό με τα ετοιμοπόλεμα αεροπλάνα και τον μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών πυροσβεστών στην Ελλάδα, ίσως μας κάνει να μην ξανακλάψουμε ομαδικά για το κακό που βρήκε το καταπράσινο νησί της Σάμου. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει οτι όποτε η Σάμος καίγεται χάνει και οικονομικά πάρα πολύ. Η Σάμος πουλάει φύση βασικά στον τουρίστα. Έτσι με τις απανωτές φωτιές απαξιώνεται κατά πολύ και το τουριστικό προϊόν που έχουν κουτσουρέψει έτσι και αλλιώς άλλοι παράγοντες (όπως το χωροταξικό) αλλά με τον πληθυσμό της Σάμου κατά 75% ακόμα να ζεί απο τον τουρισμό. Στο μέλλον όταν μας το επιτρέπουν τα οικονομικά και η πολιτική κατάσταση ίσως καταφέρουμε πιο ολοκληρωμένο σχεδιασμό με αντιπυρικές ζώνες, οριοθετήσεις και επιτέλους και υπογείωση των καλωδίων του ρεύματος που φαίνεται να είναι και αυτά ένοχα για πολλές δασικές πυρκαγιές.





No comments:

Post a Comment